< Back31.10.2019Karol Kulig

Nie czyń drugiemu co tobie nie miłe... - o mobbingu i dyskryminacji

Pojawiające się w ostatnim czasie doniesienia o zarzutach kierowanych przeciwko jednemu z hierarchów kościelnych o stosowanie mobbingu zbiegły się jakoś przypadkowo z wrześniową nowelizacją Kodeksu pracy dotyczącą: po pierwsze przesłanek dyskryminacji, a po drugie roszczeń pracowników w przypadku wystąpienia mobbingu w miejscu pracy. Obydwie zmiany w Kodeksie pracy miały na celu zwiększenie ochrony pracowników. I rzeczywiście tak się stało. 

Bezpieczeństwo pracowników w pracy


Nowelizacja Kodeksu pracy

Przypomnijmy, że od 7.09.2019 niedozwolonymi przesłankami dyskryminacyjnymi są nie tylko cechy/właściwości osoby dyskryminowanej (np. wiek, płeć, wyznanie, orientacja seksualna), ale również cechy/właściwości odnoszące się do warunków zatrudnienia, niezwiązane z osobą pracownikiem (np. rodzaj zawartej umowy o pracę, zatrudnienie etatowe lub niepełno etatowe, miejsce pracy itp.). Jeśli chodzi o mobbing, nowelizacja rozszerzyła zakres roszczeń odszkodowawczych pracownika. Dzisiaj ofiara mobbingu nie musi zwalniać się z pracy, żeby dochodzić odszkodowania. Jeśli dodamy do tego znane z praktyki przypadki zasądzania zadośćuczynienia na poziomie 100 tys. zł dla pracownika zarabiającego pensję w granicach minimalnego wynagrodzenia, to ryzyko dla pracodawcy może być spore. Ryzyka pracodawcy mogą być spore    

Nieprawidłowe zachowanie źródłem problemów 

Zarówno mobbing jak i dyskryminacja są zjawiskami patologicznymi, które niestety bardzo często występują w środowiskach pracy. Obydwa przejawy nieprawidłowego zachowania względem pracowników są sankcjonowane w Kodeksie pracy co oznacza, że w razie ich wystąpienia pracownik może poszukiwać ochrony prawnej i domagać się odszkodowania lub zadośćuczynienia za wyrządzoną szkodę lub krzywdę. Nie każde jednak zachowanie, które mi się nie podoba, stanowi mobbing lub dyskryminację. Zwracanie uwagi na sposób wykonywania pracy czy stawianie pracownikom wymagań z reguły nie jest bezprawne, chyba że przełożony „przy okazji” kierowania pracownika nadużywa swojej władzy i narusza dobra osobiste pracowników. Warto o tym pamiętać, by nie występować z bezpodstawnymi zarzutami wobec pracodawcy. 

Odszkodowanie i zadośćuczynienie za mobbing

Mobbing

Mobbing jest zachowaniem polegającym na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, które wywołuje zaniżoną samoocenę przydatności zawodowej, powoduje lub ma na celu poniżenie lub ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Jak prosto zauważyć, definicja mobbingu nie jest zbyt konkretna i zawiera wiele określeń niejednoznacznych i trudno weryfikowalnych. Wynika to z tego, że zjawisko mobbingu łączy w sobie elementy obiektywne i zauważalne dla postronnego obserwatora z elementami subiektywnymi, przeżywanymi przez konkretnego pracownika. Ponadto zachowanie, które może zostać uznane za mobbing musi być uporczywe – czyli powtarzalne, pomimo braku akceptacji tego zachowania przez ofiarę. Zachowanie to musi być również długotrwałe. Przyjmuje się, że zachowaniem długotrwałym jest zachowanie występujące co najmniej kilka tygodni lub miesięcy, przy czym granica ta jest płynna, bo zależy ona nie tylko od wrażliwości ofiary mobbingu ale i intensywności nieprawidłowego zachowania mobbera. Uporczywe i intensywne zachowania mobbera mogą doprowadzić do rozstroju zdrowia ofiary już po kilku tygodniach. 

Mobber w pracy Co równie istotne, mobberem – czyli osobą dopuszczającą się mobbingu, wcale nie musi być pracodawca, a nawet przełożony. Może nim być inny pracownik zatrudniony na tym samym szczeblu, a nawet podwładny w stosunku do swojego przełożonego. Choć mobberem może być inny pracownik a nie pracodawca, to jednak pracodawca ponosi odpowiedzialność za wystąpienie w pracy mobbingu i może go to sporo kosztować. Inna sprawa, że pracownik który dopuścił się mobbingu może odpowiadać za swoje zachowanie na zasadach ogólnych, za naruszenie dóbr osobistych swojej ofiary, a także zwrotnie (regresowo) w stosunku do pracodawcy, który zapłacił odszkodowanie lub zadośćuczynienie mobbowanemu pracownikowi. 

Ofiara mobbingu może dochodzić zadośćuczynienia w przypadku wystąpienia rozstroju zdrowia, ale także odszkodowania za sam fakt wystąpienia mobbingu w miejscu pracy. Praktyka zna przypadki, gdzie sąd zasądzał pracownikowi mobbowanemu, zarabiającemu w granicach pensji minimalnej, kwotę rzędu 100 tys. zł. Dlatego ważne jest to, aby jeszcze zanim w firmie dojdzie do nieprawidłowych zachowań, pracodawca podejmował odpowiednie kroki prewencyjne, mające na celu przeciwdziałanie mobbingowi, co jest jego kodeksowym obowiązkiem. Podstawowym krokiem pracodawcy powinno być wdrożenie w firmiePolityki antymobbingowej (sprawdź, jak możemy Ci pomóc>>>). Dobrą praktyką są również organizowane przez pracodawców wewnętrzne szkolenia (sprawdź jak możemy Ci pomóc>>>) dla kadry zarządzającej i pracowników. 

Dyskryminacja 

Dyskryminacja jest z kolei kwalifikowaną formą nierównego traktowania, przez które należy rozumieć różne traktowanie pracowników pomimo tego, że znajdują się w podobnej albo nawet takiej samej sytuacji, kierując się niedozwolonymi przyczynami. Przykładowo, jeśli pracodawca zapewnia dostęp do szkoleń zawodowych wyłącznie osobom przed 50 rokiem życia, to może dopuszczać się dyskryminacji ze względu na wiek. Albo jeśli przyznaje podwyżki lub nagrody wyłącznie pracującym w zespole kobietom, to może dopuszczać się dyskryminacji ze względu na płeć. Kodeks pracy nie zawiera zamkniętego katalogu przesłanek dyskryminacyjnych. Oznacza to, że dyskryminować można na podstawie każdego kryterium, np. miejsca zamieszkania (miasto/wieś/dzielnica) czy koloru włosów, a nie tylko ze względu na wiek, płeć, wyznanie czy orientację seksualną. Jeśli pracodawca dopuścił się wobec pracownika dyskryminacji, pracownik może domagać się odszkodowania w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia. No i oczywiście może żądać zaprzestania działań dyskryminacyjnych względem swojej osoby.

PRZECZYTAJ RÓWNIEŻ: 

>>> Equal company - jak możemy pomóc Ci sprostać wymaganiom, jakie stawia pracodawcom rynek

# Jeśli spodobał Ci się tekst, zapisz się do Newslettera na stronie głównej - będziesz na bieżąco informowany od kolejnych wpisach. 


Dane osobowe pracownika - audycja Radia Kraków
Przeczytaj>
Sygnalista w firmie - audycja Radia Kraków
Przeczytaj>
Przepisy o sygnalistach. Co czeka pracodawców w 2022 r.
Przeczytaj>